Prag - kulturni i istorijski centar Češke

 

Prag je grad najveće istorijske vrednosti u Češkoj. Grad sa dugom tradicijom je nastao i razvijao se na raskrsnici puteva u srcu Evrope. Prag je glavni privredni, ekonomski i kulturni centar Češke republike. Istorijski centar grada predstavlja deo svetske kulturne baštine. Istorija grada počinje još u starom dobu, kada je teritorija grada bila naseljena plemenima Kelta i potom Slovena. Još od svog osnivanja Prag je igrao značajnu ulogu u istoriji nacije, ali i Evrope. Pragom su vladale mnoge dinastije - Premisli, Luksemburžani, Habzburgovci. Najveći procvat grad je doživeo u doba Imperatora Karla IV Luksemburškog, kada je bio prestonica Svetog rimskog carstva i najveći grad Evrope. Od tog vremena, Prag egzistira kao jedan od najlepših gradova Evrope i sveta. NJegovi epiteti su “zlatni grad”, “grad stotinu tornjeva”, “magični grad”, “majka svih gradova”, “kruna sveta”, “san u kamenu”. Mnogi poznati ljudi su iskazali svoje divljenje gradu, među njima su L. van Betoven, F. M. Dostojevski, A. Rodin, G. Apoliner, P. I. Čajkovski, kraljica Elizabeta II, Papa Jovan Pavle II.
 

U svojim delima Prag su opisali mnogi umetnici iz različitih epoha. Najpoznatiji među njima su dva velika kompozitora, Bedžih Smetana i Antonjin Dvoržak. Smetana (1824-1884.) se u Pragu školovao, osnovao je Muzičku školu i učestvovao u osnivanju Operske kuće. Dugo je živeo u Pragu i tu je i umro. Češku i Prag pominje u svojim čuvenim simfonijskim poemama poput ciklusa “Moja zemlja” i poeme “Vltava” i “Sa čeških polja i lugova”, a takođe u operi “Brandeburžani u Češkoj”. Dvoržak (1841-1904.) se rodio u selu Nelahozeve u blizini Praga. Studirao je u Pragu gde je kasnije bio član orkestra Nacionalnog teatra i potom direktor Praškog konzervatorijuma. Volfgang Amadeus Mocart je za vreme svog dugogodišnjeg boravka u Pragu napisao simfoniju “Prag” kao i operu “Don Đovani”, 1787. U svojim književnim delima, o Pragu su pisali Milan Kundera (“Nepodnošljiva lakoća postojanja”), pesnik Jaroslav Sajfert (“Uplakani grad” i “Odeveni u svetlost”), Franc Kafka, Vaclav Havel, sadašnji predsednik države, inače dramaturg i esejist, Jan Neruda, Jaroslav Hašek, Maks Brod, Egon Ervin Kiš.

Po osnivanju Karlovog univerziteta, 1348. Prag je postao jedan od glavnih univerzitetskih centara Evrope. Nekad su se na Univerzitetu izučavali teologija, pravo, medicina i umetnost, dok danas najveći značaj imaju Ekonomski, Tehnički, Hemijski fakultet i Akademije umetnosti, naročito Fakultet za filmsku i televizijsku režiju (FAMU). Veliki broj čuvenih režisera (među njima i dosta Jugoslovena) je studiralo režiju baš na ovom fakultetu. Najpoznatiji su Miloš Forman (dobitnik Oskara za filmove “Let iznad kukavičjeg gnezda” i “Amadeus”) i Jirži Mencel (“Strogo praćeni vozovi”). Na Karlovom univerzitetu su studirali i naučnik Johan Purkinje, naš Nikola Tesla, Albert Ajnštajn, arheolog Bedžih Hrozni i mnogi drugi znameniti pojedinci iz svih oblasti. Glavni reprezenti bogatog kulturnog života Praga su i Nacionalni teatar (u Pragu se nalazi još pedesetak pozorišta), Nacionalni muzej i Državna operska kuća, kao i Praški prolećni muzički festival, Češki filharmonijski orkestar i Praški simfonijski orkestar.
 

Prag predstavlja jedinstvenu kolekciju istorijskih spomenika ogromne vrednosti. Specifična forma ovog grada je oblikovana stotinama godina unazad. Rezultat toga je ono što danas možemo videti u Pragu, remek-dela arhitekture, vajarstva, slikarstva i svih ostalih vidova umetnosti, koja su i pored velikih ratova i razaranja grada ostala sačuvana. Glavni reprezenti grada su Hradčani sa Praškim zamkom na uzvišenju koje dominira celim gradom, Mali grad i Stari grad. Ovi delovi grada su posebne istorijske i urbane celine. Svaki deo ima svoje znamenitosti - simbole češke istorije i državnosti. Tu su Katedrala Sv. Vida, Kule Starog grada i Karlov most, najstariji kameni most u Centralnoj Evropi. U praškoj arhitekturi se prepliću različiti umetnički stilovi - gotski, renesansni, barokni i moderni.
 

Poreklom iz Praga su nemački pisac Rajner Marija Rilke (čuveni avangardni romansijer i pesnik), kompozitor Rudolf Friml (poznat po svojim operetama i muzičkim komedijama), naučnici Karl i Tereza Kori (bavili su se medicinskim istraživanjima, problemima dijabetesa i malignih oboljenja, otkrili su mnoge značajne fiziološke procese), austrijska operska pevačica Ernestina Šuman, austrijski pisac Franc Verfel, američki graditelj cepelina Karl Arnštajn, izdavač i crtač Vencel Holar, hemičar Jaroslav Hejrovski (dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1959. za otkriće polarografa), nemački psiholog Maks Varthajmer i drugi.